Lublin, 1 października 2004 r.
RIO–II-60/49/2004
Pani Stanisława Celińska
Wójt Gminy Konstantynów
Szanowna Pani Wójt,
W dniach od 19 maja do 30 lipca 2004 r. inspektor Regionalnej Izby Obrachunkowej w Lublinie - Władysław Maksymiuk przeprowadził kontrolę kompleksową gospodarki finansowej gminy Konstantynów. Do ustaleń kontroli zawartych w protokole, omówionym i podpisanym w dniu 4 sierpnia 2004r. zastrzeżeń nie wniesiono.
Na podstawie wyników przeprowadzonej kontroli należy stwierdzić, że gmina prawidłowo realizuje swoje zadania określone przepisami prawa.
Kontrola nie ujawniła przestępstw, nadużyć gospodarczych ani naruszenia dyscypliny finansów publicznych.
Stwierdzono nieprawidłowości w zakresie realizacji dochodów z tytułu podatków i opłat oraz gospodarowania mieniem komunalnym polegające na: nieopodatkowaniu podatkiem od nieruchomości gruntów i budynków stanowiących mienie gminy, niezachowanie powszechności opodatkowania podatkiem od środków transportowych, co spowodowało zaniżenie dochodów gminy o kwotę 605,00 zł. Ujawnione nieprawidłowości są wynikiem błędnej interpretacji obowiązujących przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
Poniżej podaję stwierdzone nieprawidłowości i uchybienia oraz wnioski co do sposobu ich wyeliminowania, stosownie do przepisów art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (tekst jednolity: Dz. U. z 2001 r. Nr 55, poz. 577 z późn. zm.).
W załączniku do wystąpienia pokontrolnego wskazano osoby odpowiedzialne za stwierdzone nieprawidłowości.
1. W zakresie prowadzenia księgowości i sprawozdawczości budżetowej:
1.1. Nieujęcie w księgach rachunkowych Urzędu Gminy roku 2002 wszystkich obciążających jednostkę kosztów przypadających na ten okres.
W księgach rachunkowych Urzędu Gminy ujmować wszystkie obciążające jednostkę koszty dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty, stosownie do przepisów art.6 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jednolity Dz. U. z 2002 r. Nr 76 poz. 694 z późn. zm.) – str. 7 protokołu.
2. W zakresie gospodarki pieniężnej i rozrachunków:
2.1. Przypadki przekroczenia ustalonej kwoty tzw. „pogotowia kasowego”.
Zobowiązać kasjera urzędu do przestrzegania obowiązku przechowywania w kasie gotówki w kwocie nieprzekraczającej ustalonej przez wójta gminy wysokości niezbędnego zapasu gotówki.
Decyzja kierownika jednostki o wysokości stałej gotówki w
kasie oznacza, że ustaloną kwotę uważa on za wystarczającą na potrzeby związane
z działalnością bieżącą jednostki oraz, że system zabezpieczeń stosowany w
jednostce pozwala na bezpieczne przechowywanie w kasie tylko gotówki w
ustalonej wysokości, w związku z tym decyzja ta powinna być bezwzględnie
przestrzegana – str. 1, 2 załącznika nr III/1 do protokołu (pkt 3).
3. W zakresie wykonania budżetu - dochody budżetowe:
3.1. Nierzetelne sporządzenie sprawozdania z wykonania podstawowych dochodów podatkowych I półrocze 2003 r. i za rok 2003, przez:
- niewykazanie
skutków obniżenia górnych stawek podatków w podatku od nieruchomości dla
gruntów, budynków i budowli stanowiących własność gminy, w tym zajętych na
potrzeby jednostek ochotniczych straży pożarnych, objętych zwolnieniem Rady
Gminy,
- zaniżenie
skutków udzielonych zwolnień w podatku od nieruchomości o skutki zwolnienia
przez Radę Gminy gruntów, budynków i budowli stanowiących własność gminy i
zajętych przez jednostki ochotniczych straży pożarnych.
W sprawozdaniu Rb-PDP „Półroczne/roczne sprawozdanie z wykonania podstawowych dochodów podatkowych gminy”, ujmować kwoty stanowiące rzeczywiste skutki udzielonych przez gminę ulg, odroczeń, umorzeń, zwolnień oraz obniżek stawek podatków, stosownie do postanowień § 3 ust. 1 pkt 9 i 10 w związku z przepisami § 7 ust. 3 Instrukcji sporządzania sprawozdań budżetowych w zakresie budżetów jednostek samorządu terytorialnego, stanowiącej załącznik Nr 2 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 13 marca 2001 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz. U. Nr 24 poz. 279 z późn. zm.).
Przekazać w terminie 14 dni od daty otrzymania wystąpienia, do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Lublinie, informację o błędnym wyliczeniu, wraz ze skorygowanym sprawozdaniem Rb-PDP za 2003 rok (sporządzonym również w formie elektronicznej) oraz szczegółową informację o wielkościach dokonanych korekt, ze wskazaniem, że korekta dokonana została w wyniku kontroli przeprowadzonej przez RIO – str. 14 i 15 protokołu.
3.2. Nieegzekwowanie od podatników będących osobami prawnymi obowiązku terminowego składania deklaracji na podatek od nieruchomości; nieskładanie deklaracji na ten podatek przez Urząd Gminy w Konstantynowie oraz nieegzekwowanie obowiązku składania deklaracji od osób prawnych będących posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność gminy, których posiadanie wynika z umowy zawartej z gminą lub z innego tytułu prawnego, a także będących posiadaczami takich nieruchomości bez tytułu prawnego.
Egzekwować, od podatników będących osobami prawnymi,
obowiązek składania, w terminie do dnia 15 stycznia, deklaracji
podatkowych w podatku od nieruchomości – zgodnie z przepisami art. 6 ust. 9 pkt
1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych
(tekst jednolity: Dz. U. z 2002 r. Nr 9 poz. 84 z późn. zm.). Obowiązek
złożenia deklaracji egzekwować również od podatników korzystających ze zwolnień
zastosowanych przez Radę Gminy, w celu możliwości ustalenia podstawy
opodatkowania tym podatkiem, niezbędnej m.in. do obliczenia skutków
zastosowanych zwolnień, a także skutków obniżenia górnych stawek podatku –
str. 15, 23 i 24 protokołu.
3.3. Niezachowanie zasady powszechności opodatkowania podatkiem od nieruchomości, w tym nieopodatkowanie:
– nierozdysponowanych nieruchomości wchodzących w skład gminnego zasobu nieruchomości, niezajętych na potrzeby organów i administracji gminy,
– nieruchomości lub ich części stanowiących własność gminy, zajętych przez Gminne Centrum Kultury, Ośrodek Zdrowia i inne podmioty.
Określić, po przeprowadzeniu postępowania podatkowego, wysokość zobowiązania (również za lata ubiegłe) w podatku od nieruchomości podatników podlegających - zgodnie z przepisami art. 3 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych - opodatkowaniu tym podatkiem, stosownie do przepisów art. 21 § 3 Ordynacji podatkowej z uwzględnieniem okresu przedawnienia zobowiązań podatkowych, zgodnie z przepisami art. 70 § 1 tej ustawy.
Wyegzekwować obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości, ciążący do 31 grudnia 2002 r. na:
– Urzędzie Gminy z tytułu nierozdysponowanych nieruchomości wchodzących w skład gminnego zasobu nieruchomości, niezajętych na potrzeby organów gminy, w tym Urzędu Gminy,
– Urzędzie Gminy z tytułu rozdysponowanych części nieruchomości, w tym użytkowanych przez inne podmioty, które były posiadaczami takich części nieruchomości, jeżeli posiadanie wynikało z umowy lub innego tytułu prawnego,
– innych podmiotach z tytułu rozdysponowanych nieruchomości gminnych, w tym użytkowanych przez te podmioty, jeżeli były one posiadaczami tych nieruchomości i posiadanie wynikało z umowy lub innego tytułu prawnego,
- innych podmiotach, które posiadały nieruchomości gminne lub ich części, podlegające opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości bez tytułu prawnego,
stosownie do przepisów art. 2 ust. 1 pkt 1, 3 i 4 w związku z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2002 r.
Od 1 stycznia 2003 r. - stosownie do przepisów art. 3 ust. 1 pkt 4 lit. a ustawy o podatkach i opłatach lokalnych - obowiązek podatkowy ciąży nie tylko na podmiotach posiadających części nieruchomości komunalnych bez tytułu prawnego ale również na posiadaczach zależnych części nieruchomości komunalnych z tytułu zawartych umów dzierżawy i użyczenia (od których obowiązek podatkowy ciążył do 31.12.2002 r. na Urzędzie Gminy), dlatego też opodatkować podatkiem od nieruchomości za 2003 i 2004 r. podmioty posiadające nieruchomości gminne lub ich części podlegające opodatkowaniu tym podatkiem. Opodatkować tym podatkiem za 2003 i 2004 r. również Urząd Gminy z tytułu nierozdysponowanych nieruchomości lub ich części wchodzących w skład gminnego zasobu nieruchomości, niezajętych na potrzeby organów gminy, w tym Urzędu Gminy, stosownie do przepisów art. 3 ust. 1 pkt 1 w związku z przepisami art. 2 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2003 r. – str. 15 protokołu.
3.4. Nieprawidłowe doręczanie przez sołtysów podatnikom decyzji ustalających wysokość zobowiązania pieniężnego (nakazów płatniczych), tj. nieterminowe doręczanie tych decyzji lub niewskazywanie daty ich odbioru.
Przestrzegać obowiązku doręczania podatnikom decyzji ustalających wysokość zobowiązania pieniężnego za potwierdzeniem przez nich – obok własnoręcznego podpisu - również daty doręczenia, stosownie do przepisów art. 152 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137 poz. 926 z późn. zm.).
Przestrzegać obowiązku doręczania podatnikom nakazów płatniczych w terminie nie późniejszym niż na 14 dni przed ustawowym terminem płatności zobowiązania podatkowego, stosownie do przepisów art. 47 § 1 i 2 Ordynacji podatkowej – str. 18 protokołu.
3.5. Zawarcie przez Wójta Gminy
4 września 2002 r. umowy dzierżawy nieruchomości gruntowej na okres 5 lat bez
wymaganej zgody Rady Gminy. Rada Gminy podjęła uchwałę w sprawie określenia
warunków dzierżawy nieruchomości gruntowych stanowiących mienie komunalne
dopiero 11 września 2003 r.; do tej daty, stosownie do przepisów art. 18
ust. 2 pkt 9 lit. a ustawy o samorządzie gminnym, Wójt Gminy mógł
dokonywać takich czynności wyłącznie za zgodą Rady Gminy. Zawarcie w tej umowie
postanowień dotyczących zwolnienia dzierżawcy z obowiązku opłacania czynszu
dzierżawnego i nieustalenie jego wysokości bez wskazania i udokumentowania
ważnego interesu dłużnika lub interesu publicznego, który stanowił przyczynę
zwolnienia.
Zaprzestać zawierania nieodpłatnych umów dzierżawy, pamiętając, że, stosownie do przepisów art. 693 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (Dz. U. Nr 16 poz. 93 z późn. zm.), umowa dzierżawy jest umową odpłatną oraz mając na uwadze przepisy art. 138 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2003 r. Nr 15 poz. 148 z późn. zm.), stosownie do których zaniechanie ustalenia należności jednostki samorządu terytorialnego, a także ustalenie jej w wysokości niższej niż wynikająca z prawidłowego obliczenia stanowi czyn zagrożony odpowiedzialnością za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Przy zawieraniu umów dzierżawy i ustalaniu wysokości czynszu dzierżawnego stosować zasady określone w uchwale Nr IX/59/2003 Rady Gminy z dnia 11 września 2003 r. w sprawie określenia zasad dzierżawy nieruchomości gruntowych stanowiących mienie komunalne. W przypadku podjęcia decyzji o zaniechaniu poboru tych należności przestrzegać zasad ustalonych w uchwale Nr XVIII/4/2001 Rady Gminy Konstantynów z dnia 2 lutego 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu umarzania wierzytelności jednostek organizacyjnych Gminy z tytułu należności pieniężnych, do których nie stosuje się przepisów ustawy – Ordynacja podatkowa oraz udzielania innych ulg w spłacaniu tych należności oraz wskazania organów do tego uprawnionych. Przestrzegać zasady podejmowania decyzji w sprawie zaniechania poboru takich należności po przeprowadzeniu wnikliwego postępowania wyjaśniającego, mającego na celu ustalenie, czy zachodzą przesłanki do zaniechania poboru, określone w postanowieniach § 1 ust. 1 i 4 tej uchwały, tzn. czy jest to uzasadnione ważnym interesem dłużnika lub interesem publicznym. Decyzje w tych sprawach powinny być poprzedzone zebraniem odpowiedniego materiału dowodowego, pozwalającego na wnikliwą i obiektywną ocenę stanu faktycznego – str. 32 protokołu, załącznik Nr IV/18 do protokołu oraz materiały uzupełniające z dnia 30 września 2004 r.
3.6. Nieustalenie, przez Radę Gminy, stawki procentowej opłaty adiacenckiej z tytułu wzrostu wartości nieruchomości spowodowanego budową urządzeń infrastruktury technicznej (np. sieci wodociągowej wraz z przyłączami na terenie wsi: Konstantynów, Zakanale, Komarno, Komarno Kolonia, Wólka Polinowska, Solinki).
W przypadku zaistnienia okoliczności określonych w art. 145 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity Dz. U. z 2000 r. Nr 46 poz. 542 z późn. zm.) ustalać opłatę adiacencką, po uprzednim ustaleniu, że nastąpiła zmiana wartości nieruchomości i po określeniu przez Radę Gminy, w drodze uchwały, wysokości stawki procentowej tej opłaty, stosownie do przepisów art. 146 ust. 2 tej ustawy. Z art. 144 ust. 1 tej ustawy wynika, że właściciele nieruchomości i niektórzy użytkownicy wieczyści uczestniczą w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej przez wnoszenie na rzecz gminy opłat adiacenckich.
Opłatę adiacencką można ustalić w terminie 3 lat od zaistnienia okoliczności określonych w art. 145 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami, w wysokości nie większej niż 50 % różnicy między wartością nieruchomości przed zrealizowaniem inwestycji a jej wartością zwiększoną w wyniku zrealizowanej inwestycji, zgodnie z przepisami art. 146 ust. 2 tej ustawy; na poczet opłaty adiacenckiej należy zaliczyć wartość świadczeń - wniesionych przez właściciela lub użytkowania wieczystego nieruchomości - w gotówce lub naturze na rzecz budowy poszczególnych urządzeń infrastruktury technicznej, stosownie do przepisów art. 148 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Nieustalenie opłat adiacenckich pozbawia gminę należnych jej dochodów – str. 34 protokołu i załącznik Nr IV/11 do protokołu w związku z ustaleniami na str. 40-42 i załącznikiem Nr IV/12 do protokołu.
Jeżeli uważa Pani, że wśród wniosków zawartych w tym wystąpieniu są takie, które naruszają prawo przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie, przysługuje Pani – zgodnie z art. 9 ust. 3 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych prawo zgłoszenia zastrzeżeń do kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Lublinie w ciągu 14 dni od otrzymania wystąpienia pokontrolnego.
Stosownie do przepisu art. 9 ust. 3 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, sprawozdania z jego realizacji oczekuję – w formie pisemnej i elektronicznej (np. na dyskietce lub na adres: wkgf@lublin.rio.gov.pl) – w terminie 30 dni od daty doręczenia Pani tego wystąpienia.
Do wiadomości:
Rada Gminy Konstantynów